In deze blog zal ik meer vertellen over hoogsensitiviteit (afgekort: HSP, dit staat voor High Sensitive Person)). Ik zal het hebben over wat het is en hoe je het kunt herkennen Maar vooral zal ik handreikingen geven over hoe je er het best mee om kunt gaan om in balans te blijven.
Wat is hoogsensitiviteit?
Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk, het is dus geen psychische klacht of psychische aandoening. In de jaren negentig introduceerde Elaine Aron het begrip hoogsensitiviteit. Ze schreef er meerdere boeken over. Bij het publiek werd ze zeer populair. Veel mensen lijken zich te herkennen in dat wat ze beschreef. Elaine denkt dat wel 15 tot 20 procent hoogsensitief is. De medische wereld houdt het nog steeds op afstand. Onderzoek dat gedaan wordt staan in de kinderschoenen.
Hoogsensitiviteit heeft alles te maken met hoe je de prikkels verwerkt die op je afkomen. Je hersenen filteren de prikkels, maar een deel komt daadwerkelijk bij je binnen. Daardoor kun je je concentreren en focussen op de dingen waar je mee bezig bent. Als HSP’er worden de prikkels minder gefilterd en krijg je meer prikkels binnen dan anderen. In een onderzoek met behulp van een MRI scan is gebleken dat de hersenen van hoogsensitieve mensen meer oplichten bij bepaalde opdrachten dan bij mensen die niet hoogsensitief zijn. Daarmee kun je zeggen dat de hersenen daadwerkelijk anders werken.
Hoe kun je hoogsensitiviteit herkennen?
Hoogsensitiviteit is niet iets wat je door de jaren wordt. Je bent dit al bij de geboorte. In de dieren wereld zie je ook dat een op de vijf dieren voorzichtiger is dan de anderen. Deze gevoeligheid is belangrijk. Hoe eerder je gevaar opmerkt, hoe groter de kans is dat je jezelf en anderen in veiligheid kunt brengen.
Mensen die hoogsensitief zijn zullen zich goed kunnen herkennen in de volgende kenmerken:
- Je voelt je anders dan anderen
- Je voelt je vaak niet begrepen
- Je denkt diep over dingen na
- Je handelt gewetensvol
- Je reageert sterker dan gemiddeld op geluiden, geuren en/of licht
- Je weet of voelt vaak wat je nodig hebt
- Je neemt veel details waar
- Je denkt soms te complex of anderen vinden dat je ingewikkeld doet
- Je hebt een sterk rechtvaardigheidsgevoel en komt voor de underdog op
- Je bent gericht op anderen en hun behoeften
- Je voelt de sfeer in een groep aan
- Je houdt van harmonie in jezelf en om je heen
- Je trekt je regelmatig terug
- Je hebt tijd nodig voordat je een antwoord geeft of een keuze maakt
- Je kunt snel verbanden leggen
- Je voelt stemmingen van anderen aan
- Je vindt een-op-een contact fijner dan groepscontact
- Je bent graag behulpzaam
- Je bent hard voor jezelf
- Je hebt een diepgaande manier van verwerken
- In de natuur laad je jezelf op
Dit is een aardige waslijst waarbij iedereen wel iets zal herkennen. Mocht je meer zekerheid willen hebben of je hoogsensitief bent of niet, dan is het verstandig om een testje te doen (deze vind je onder aan de blog bij interessante links). Deze test is ontwikkeld door Elaine Aron zelf. Let wel: de vragen die gesteld worden overlappen met aandoeningen zoals onder andere ADHD. Maar een betere vragenlijst is er op dit moment niet.
Hoe blijf je als HSP’er in balans?
Hoogsensitief zijn heeft zowel voor als nadelen. Door met name de nadelen te ervaren, krijgt dat ook de nadruk. Maar het heeft zeker ook mooie voordelen om hoogsensitief te zijn! Vaak ben je als HSP’er creatiever, omdat je meer informatie binnen krijgt. Omdat je meer (non-verbaale) signalen krijgt van anderen, weet je vaak feilloos wat er speelt bij een ander. Je zult eerder foutjes ontdekken, omdat je meer op details kunt letten. Ook in sociale processen doorzie je meer en ben je alert op gevaar.
Toch is het zo dat veel HSP’er het als een belemmering ervaren, maar dat hoeft niet als je weet hoe je er mee om moet gaan. Het belangrijkste is dat je je grenzen moet leren stellen. Als HSP’er heb je meer tijd nodig om, na een situatie met veel prikkels, bij te komen. Gun je zelf die tijd dan ook. Als je van te voren weet dat je een drukke dag te gemoed gaat, las dan bewust momenten. Soms zit je gewoon midden in een situatie waarbij je overprikkeld raakt. Leer dit moment te herkennen en probeer even afstand te nemen. Ga een wandeling maken, trek je even terug voor een korte meditatie.
Soms kom je in je leven mensen of situaties tegen die je qua energie helemaal leegzuigen. Ik ga op zaterdag dus absoluut niet naar de stad. Vreselijk al die mensen die voor mijn voeten lopen en al dat geluid! Probeer dit soort situaties dus echt te ontwijken. Ook die ene persoon die jou leegzuigt. Het is misschien niet zo aardig dat je die gene niet wilt helpen, maar het mag nooit ten koste van je eigen gezondheid gaan.
Als je merkt dat je vaak hoofdpijn hebt, dan kan het er mee te maken hebben dat je te vaak “ja” zegt, terwijl het “nee” voelt. Je lijf geeft dan goed aan dat je over je grenzen gaat. Luister naar je lijf, die pijnen zijn er niet voor niets, ze willen je iets vertellen. Omdat al je zintuigen meer “open” staan dan bij anderen, zitten veel HSP’er veel “in hun hoofd”. Het is een soort van zelfbescherming. Het is belangrijk om voor je zelf momenten op de dag in te plannen voor een korte meditatie. Ik doe dit bijvoorbeeld graag als ik naar mijn werk toe ga en ook op de terug weg. Dan ben ik weer terug in mijn lijf en kan ik spanning makkelijker van me laten afglijden.
En ja, natuurlijk lukt het me ok niet elke dag. Dan kom je thuis na een drukke dag en is het thuis ook een gekkenhuis! Dan zit er maar een ding op: Lekker vroeg naar bed en de volgende dag fris weer op 😉
Interessante links:
- testje hoogsensitiviteit
- review: online cursus Mindfulness
- review: online cursus Nidra Yoga, om beter te kunnen slapen